Poznańska Nagroda Literacka – 10. edycja. Świętujemy!
23 maja 2024
Nagroda jest wyrazem wdzięczności i hołdem. Nie chodzi w niej o narzucanie autorytetu. Literackie mistrzostwo polega też na dostrzeganiu różnorodności świata, wielości sposobów mówienia, wyjątkowości pojedynczego doświadczenia.
Poznańska Nagroda Literacka w tym roku zostanie przyznana po raz dziesiąty. To literackie święto, którego nie byłoby bez konsekwentnej, codziennej pracy na rzecz literatury. Towarzyszą jej na przemian dwa festiwale organizowane w Centrum Kultury ZAMEK – Poznań Poetów w latach nieparzystych oraz jego młodszy brat, Festiwal Fabuły w latach parzystych. W ten sposób nagroda otwiera się na swój naturalny kontekst, na inne inicjatywy oraz instytucje.
Środowisko pisarskie Poznania, podobnie jak ogólnopolskie życie literackie, jest rozproszone, ma jednak swoje mocne punkty – wydawnictwa, czasopisma, księgarnie, biblioteki, stowarzyszenia, instytucje samorządowe, uczelnie… To z nich nagroda wywodzi swoją lokalną tożsamość i przy nich buduje ogólnopolskie znaczenie. To jest ten najważniejszy kapitał, bez którego nie byłoby stać Miasta Poznania i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza na fundowanie kulturalnego wyróżnienia. Nagroda jest tyleż jeszcze jednym ważnym wyrazem otwarcia stolicy Wielkopolski na ogólnopolskie życie kulturalne, co i wsparcia, wzmacniania tego kapitału – własnego i oryginalnego.
Nagrody literackie po części zastąpiły dziś bieżącą, żywą krytykę literacką – recenzje czy polemiki. Są także szczególną i ważną odmianą mecenatu. Z tej pespektywy: im więcej ich, tym lepiej. Niech konkurują, zachęcając do czytania, pokazując bogactwo współczesnej literatury, ścierając się z masowym gustem oraz wspierając autorki i autorów. Potrzebują do tego promocji i widoczności medialnej, ale przede wszystkim wiarogodnych werdyktów.
Kapituła Poznańskiej Nagrody Literackiej jest konsekwentna i różnorodna w swoich wyborach. Rozmaitość osób nominowanych i nagradzanych dobrze oddaje jej wyjątkowy charakter. Na literaturę publikowaną w Polsce, na jej jakość składa się przecież wiele aktywności – od pisania poezji, prozy i dramatu, przez tłumaczenie klasyki i nowości, po uprawianie humanistyki mieszczącej się między komentowaniem literatury czy kultury a uprawianiem własnej twórczości.
Nagroda w obu kategoriach przyznawana jest z uwzględnieniem dotychczasowego dorobku, najważniejszym pretekstem dla niej jest jednak książka. Równie ważna jak pamięć o znaczeniu laureatek czy laureatów dla polskiej kultury w długiej czy krótkiej perspektywie jest ich aktualna aktywność i komentarz do rzeczywistości. I dojrzali twórcy wyróżniani w ramach PNL Nagrodą im. Adama Mickiewicza, i młodsi, czasem tuż po debiucie, którzy otrzymują Nagrodę-Stypendium im. Stanisława Barańczaka, towarzyszą naszej współczesności, budują język, wyobraźnię, empatię, stawiają nam niewygodne pytania…
Nagroda jest wyrazem wdzięczności i hołdem. Nie chodzi o narzucanie czytelniczkom i czytelnikom autorytetu. Pisarskie rzemiosło i literackie mistrzostwo polegają przecież między innymi na dostrzeganiu różnorodności świata, wielości sposobów mówienia, wyjątkowości pojedynczego doświadczenia. Ale najważniejsi są ludzie – fundatorzy, kapituła, zespoły Zamku oraz UAM pracujące nad kolejnymi edycjami, a przede wszystkim poznańska i ogólnopolska publiczność.
Organizatorzy starają się dbać o wyróżnionych w obu kategoriach – współpracujemy z nimi, także w jury, pamiętamy o nich. Nominacjom do Nagrody Barańczaka od trzech lat towarzyszy zaproszenie na artystyczną rezydencję do Zamku. Jubileusz świętujemy między innymi osobnym spotkaniem z nominowanymi i nagrodzonymi, którzy niedawno wydali swoje nowe książki.
MARCIN JAWORSKI
Marcin Jaworski, przewodniczący Kapituły Poznańskiej Nagrody Literackiej
POZNAŃSKA NAGRODA LITERACKA
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak oraz prof. Bronisław Marciniak, ówczesny Rektor UAM. Składa się ona z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 000 zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast Nagroda im. Stanisława Barańczaka (40 000 zł) trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.
W latach ubiegłych laureatkami i laureatami Nagrody im. Adama Mickiewicza byli m.in: Zbigniew Kruszyński, Tadeusz Sławek, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka, Jan Gondowicz, Zyta Rudzka, a laureatkami i laureatami Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka – Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Igor Jarek, Anna Wakulik.
KAPITUŁA POZNAŃSKIEJ NAGRODY LITERACKIEJ 2024
Inga Iwasiów, Marcin Jaworski (przewodniczący), Maciej Jakubowiak, Magdalena Kicińska, Grzegorz Olszański, Piotr Śliwiński, Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, Karol Francuzik (sekretarz).
